2612
Nice zamandır kalemi elime alıp iki satır yazmıyordum. Geçen hafta kızımın sınıf öğretmeni ile bir paylaşımımız oldu. Duyduklarım hiç yabancı değildi. Ancak cümleler, kızımı tüm gün akranları içinde gözlemleme fırsatına sahip bir profesyonelin ağzından çıktığından, benim için anlamı ve önemi büyüktü. Aile olarak neler yapabileceğimize kafa yorarken, daha çok çocuğa faydası dokunması ümidi ile düşüncelerimi yazıya dökmek istedim. Sonuçta sorun çözme konusunda kendisini yetkin hisseden çocuk, yapabilirliğine inancı yüksek, benlik algısı pozitif çocuktur. Eeee hadi bakalım anne babalar, iş başa düştü…
1. Sorun durumlarını bireyi güçlendiren fırsatlar olarak görelim.
1. Sorun durumlarını bireyi güçlendiren fırsatlar olarak görelim.
Sorunlara bakış açımızın çocuklarımız için bir referans noktası olduğunu unutmayalım. Sorunsuz bir yaşam mümkün olmadığına göre sorunlar karşısında kaygılanmak, streslenmek, ah vah etmek yerine etkili çözümler üretmeye odaklanalım.
2. İçimizdeki tez canlı ebeveyni dizginleyelim.
Biz yetişkinler kendimizi tutamayıp her yardım talebinde bulunduklarında sorunu onlar adına çözmeye kalktığımızda, çocuklarımızın deneyim kazanma şanslarını ellerinden almış oluyoruz.
3. Yaşam deneyimlerini arttıralım.
Gezmek, görmek, tatmak, incelemek, her yeni deneyimi hakkında sohbet etmek, bilgilendirmek, sorularını yanıtlamak çocuklarımızın esnek düşünebilme, dolayısıyla alternatif fikirler / çözümler üretebilmesine katkı sağlayacaktır.
4. Akranları ile bir arada bulunabileceği ortamlar yaratalım.
Akran öğrenmesi en etkili öğrenim yöntemlerden biridir. Çocuklar akranları ile sık sık bir arada bulunacak ki, sorun deneyimleyecek, farklı akranlarının sorun çözme yöntemlerini gözlemleyecek, yetişkin rehberliğinde uygun olan ve olmayan çözüm yöntemleri hakkında bilgi sahibi olacak ve hazır hissettiğinde kendi adım atacak…
5. Yaşlarına uygun kitap ve filmlerden yararlanalım.
Kitaplardaki ya da filmlerdeki kahramanların karşılaştıkları sorunlar üzerinden konuşuyor olmak, çocuğumuzda kendisinin de karşılaşabileceği pek çok sorun durumu ile ilgili atılması gereken doğru adımlar konusunda farkındalık yaratacaktır.
6. “Çözüm Bende” oyunu oynayalım.
Arabada giderken bile oynanabilecek basit bir oyun bu. Herkes sırayla insanın başına gelebilecek bir sorun durumunu dile getirir ve “ne yapmalı?” sorusunu sorar. Örneğin, “alışveriş merkezinde annesini gözden kaybeden çocuk ne yapmalı?” ya da “eve geldim bir farkettim ki anahtarımı unutmuşum, ne yapmalı?” gibi. Burada önemli olan olabildiğince çok öneri üretmeye çalışmaktır. Bu oyun çocuklarda, “her yaşta insan sorun yaşayabilir” ve “her sorunun birden fazla çözümü olabilir” bilincini kazandırır.
7. Sorumluluk verelim.
Yaşına uygun sorumlulukları yerine getiren çocukların pek çok farklı konuda becerileri geliştiği gibi, yapabilirliklerine inançları yüksek olduğundan bir sorunla karşılaştıklarında da çözüme odaklanmaları daha kolaylaşır.
8. Seçim yapma, karar verme fırsatları sunalım.
Helikopter anne baba (https://www.ailedenokula.com/portal/rehber/455/helikopter-anne-babalar) olmayı bıraktığımızda, çocuklarımıza yaşına uygun seçimler yapma, kararlar alma fırsatı sunduğumuzda bu konudaki becerileri de otomatikman gelişecektir.
9. Sosyal becerilerini geliştirelim.
İlişkiyi başlatabilme, sürdürebilme, grupla bir işi çıkarabilme, sırasını bekleyebilme, hazzı erteleyebilme, kendisini doğru ifade edebilme vb becerilere sahip, duygu repertuarı zengin, hem kendisinin hem de başkalarının duygularını fark edebilen çocuklar, sorun çözme konusunda da daha beceriklidirler.
10. Dürtü kontrolünü ve kendini sakinleştirme yöntemlerini öğretelim.
10. Dürtü kontrolünü ve kendini sakinleştirme yöntemlerini öğretelim.
Eyleme geçmeden önce düşünme, nazik kelimeler kullanma, nazik dokunuşlar yapma vb davranışların önemi sık vurgulanmalı, çabasını gözlemlediğimizde pozitif bir dille geribildirimde bulunmalı, ortamdan uzaklaşma, bir tepki vermeden içinden sayma, nefes egzersizleri gibi kendini sakinleştirme yöntemleri öğretilmeli.
11. Olayların doğal sonucunu yaşatalım.
Yağmur yağarken hatırlatmamıza rağmen önlemini almıyorsa bırakalım ıslansın, yere döktüğü sütü kendi temizlesin, arkadaşının bir eşyasına zarar verdiyse telafisine çabalasın, harçlığını ilk günden harcadıysa diğer günler parasız kalsın… Örnekler çoğaltılabilir. Tüm bunlar öngörülerini geliştireceği gibi, daha planlı programlı olmalarına ve davranışlarının sorumluluklarını üstlenmelerini sağlayacaktır.
12. Strateji oyunları oynayalım.
Dolabımızı yeniden düzenlerken de bir planlama yapar, strateji kullanırız, bir sorun durumuyla karşılaştığımızda da. Dolayısıyla düşünsel bazda yapacağımız her egzersiz, oynadığımız her oyun daha kısa sürede daha kıvrak çözümler bulabilmemize katkı sağlar. Satranç başta olmak üzere, bu amaca hizmet eden pek çok kutu oyunundan yararlanmak çocuklarımıza çok katkı sağlayacaktır.
13. İyi bir rol model olalım.
13. İyi bir rol model olalım.
Kapı hep buraya çıkıyor öyle değil mi? Boşuna atalarımız armut dalının dibine düşer dememişler. Yetişkin dünyasına ait sorunlarda bizim nasıl bir yol izlediğimiz çocuklarımız için model oluşturur. Kendi sorunlarını etkili yöntemlerle çözemeyen anne babaların, çocuklarından bu konuda yüksek beklenti içinde olması gerçekçi değildir. Değişmeye hazır mıyız?
Sorunun değil, çözümün parçası olabilen bir nesil yetiştirmek dileğiyle…
Psk. Dan. Yelda ARSLAN