Olan oldu. 

Karar verdiniz, boşandınız. 

Ancak boşanmak, bir son değil, isteseniz de olamaz. 

Boşanmak bir başlangıçtır aslında. Bir ilişki şekli biter ve yeni bir ilişki şekli başlar. Dostça ayrılanlar için yeni düzene uyum sağlamak daha kolaydır ama ilişki nasıl biterse bitsin boşanma ailelere yeni zorluklar getirir. Bu noktada anne-babaların aklına takılan çok soru var. Bu yazıda o soruların bir kısmını cevaplandırmaya çalışacağım:

- Boşandık. Bugün ilk gün, çocuğa nasıl davranalım? 

Öncelikle boşanmadan önce çocuğu bu güne hazırlamış olmanız önemli. Özellikle küçük çocuklara o gün neler olacağı veya neler olmayacağı önceden anlatılmış, çocuğun soruları cevaplanmış olmalı. Eğer boşanmanın ertesinde çocuk annede kalıyorsa bunun net bir şekilde anlatılmış olması gerek. Açıklama olduktan sonra da net, açık ve sözünün eri olmak çocuğun yeni duruma uyum sağlaması için elzemdir. Örneğin, boşanmanın gerçekleştiği gün babanın anne ve çocukla beraber eve gelmesi çocuğun kafasını karıştırır.

İlk günde yaşı ne olursa olsun tüm çocuklar hassas olacaktır. Bilindik şeylere tutunmak gerginliği azaltır. Çocuğun her zamanki rutininin net biçimde uygulanması bu nedenle rahatlatıcı olacaktır. Bu çocuğa dünyasının yerle bir olmadığı, sadece bir değişiklik yaşandığı inancını verir. Burada dikkat edilmesi gereken çok hassas bir denge var elbette; çocuğum üzülmesin diye onun sevdiği ama nadir yapılan şeyleri yapmak (örneğin tam da o gün çocuğun iki haftadır tutturduğu oyuncağı almak) bu dengeyi bozan, gereksiz ve zararlı bir şey. Bunun birkaç nedeni var: Öncelikle, boşandığınız gün çocuğunuzu ödüllendirmek, çocuğa üzücü duyguların hissedilmemesi gereken şeyler olduğunu öğretir. Her çocuk için anne ve babasının boşanması bizim "travmatik" diye tanımladığımız olaylardandır, yani çocuğun kontrol edemediği, birden olan ve hayatını tehdit eden bir olay. Travmatik olayların her insanda yarattığı doğal sonuç şaşkınlık, donakalma, biraz daha uzun vadede ise üzüntü, kızgınlık ve kendini suçlamadır. Ancak bu hisleri yaşayabilen ve sindirebilen insanlar travmatik olayı rahatça geride bırakabilir. Boşanma sonucunda çocuğunuzun göstereceği tepkiyi ya da yaşantısını çocuğu ödüllendirme yoluyla kesmek, çocuğun yaşaması gereken bu hisleri yaşayıp durumu tam olarak idrak etmesine engel olur. Bu bir tarz haline geldiğinde, çocuğunuz gelecekte problemlerle yüzleşmek yerine onlardan kaçınan bir yetişkine dönüşebilir. Bir başka neden ise çocukların manipülatif gücüne dairdir: Çocuklar kararsızlığı, dengesizliği, korkuyu ve zayıflığı hızlıca hissederler. Boşanma sonucunda hediye alan veya hataları hoş görülmeye başlayan bir çocuk, zamanla bu durumu kendi lehine kullanmaya ve iki tarafa da istediklerini yaptırmaya başlayabilir.

- Eski eşimle görüşmeli miyim?

Boşansanız da çocuğun anne-babası hala sizsiniz. Bu da, aranızdaki romantik ilişki bitmiş olsa dahi sizi çocuk ile ilgili tüm önemli kararlarda yetkili ve daha da önemlisi sorumlu kılıyor. “O konuyu nasıl olsa annesi/babası hallediyor” şeklinde bir bakış açısı kabul edilemez. Ayrıca çocuk büyürken onun için önemli olan günlerde yanında olmak çocuğunuzun kendini anne/babası tarafından hala seviliyor hissetmesi için önemlidir. Bu tarz ortamlarda anne ve baba olarak karşılaşmanız kaçınılmazdır, yanlış da değildir. Buna ek olarak, çocuğunuz artık iki ev arasında gidip gelmekte olduğu için bölünmüş bir hayat yaşayacaktır. İki evde düzenin birbirinden farklı olması doğaldır, ancak çocuğun yetişmesi konusunda kilit noktalarda anne ve babanın boşansalar bile tutumlarının bir olması gerekir. Hanelerin birinde katı kurallarla, diğerinde ise kuralsız bir düzenle karşılaşan çocuk çabucak hem sizi hem de iki evi manipüle etmeyi öğrenebilir. Çocuğunuzun sistemi manipüle etmediği anlarda bile, aranızdaki tutum farkı gerginliğe ve daha büyük sorunlara neden olabilir. Artık ayrı hayatlar yaşıyor olmanız bu problem için daha da zorlaştırıcı bir etki yaratır, çünkü eski eşinize kızdığınızda bununla ilgili müzakerede bulunmak için şansınız çok azdır. Bu nedenlerden dolayı, anne ve babanın belli aralıklarla sadece çocuk ile ilgili konuları konuşup kararları verdiği yüz yüze ya da telefon görüşmeleri olabilir. Bu görüşmelere çocuğun gelmemesi önemlidir.

Bir sonraki yazıda bu konuya devam edeceğiz…

Uzman Klinik Psikolog Nazlı Akay