3373
Çalışan annelerin kafalarında gün içerisinde sürekli olarak benzer sorular geçmektedir. Bugün acaba yemeğini yedi mi? Öğlen uykusunu uyuyabildi mi? Dün akşam ateşi vardı, acaba şu an nasıl? Bakıcı henüz işe yeni başladı acaba çocuğumla sıkıntı yaşıyor mu? Bu hafta sonu çalışmam gerekiyor; oysa çocuğumu hafta sonu sinemaya götüreceğime söz vermiştim. Şimdi durumu nasıl açıklayacağım? Bu soruların sayısını ve çeşitliliğini arttırmak çok kolay…
Çalışma hayatının içinde aktif olarak yer alan kadınlar, eşleri ile birlikte çocuk sahibi olmaya karar verdikleri andan itibaren hayatlarında büyük değişimler başlar. Bebek dünyaya gelmeden önce bakım ile ilgili olan sorular, iş hayatı süreci devam ederken çocuğa ayrılacak olan zamanın düzenlenmesi konusuyla ilgili soru işaretleri kafalarda yer almaktadır.
Uzmanlara göre annenin çalışmasından en çok etkilenen 0-3 yaş grubu çocuğudur çünkü bu yaş grubunda çocukların bakımı için büyük bir zaman harcanmakta; beslenmesi, uykusu, temizliği gibi birçok temel ihtiyaç anne tarafından karşılanmaktadır. Çocuğun temel güven duygusunun gelişimi de anne ile kurulan duygusal ilişki ve paylaşımına büyük ölçüde dayanır. Bowlby`nin dediği gibi ;”yaşamın ilk yıllarında çocuğun beden gelişimi için vitamin ve protein ne kadar gerekli ise, bedensel, zihinsel ve duygusal gelişimi için anne sevgisi de o kadar gereklidir.”
Annelerin çalışma hayatlarına dönmeleri gerektiği durumlarda çocuğunun bakımı için bir takım düzenlemeler yaparlar. Bunlar arasında;
- Çocuğun okula başlayana kadar büyüklerin yanında kalarak anne babadan ayrı olması,
- Çocukların bakıcılara bırakılarak, sadece hafta sonları ya da iş çıkış saatlerinde kısa süreli olarak görüşülmesi,
- Çocuğun kendisinden büyük bir kardeşe bakımı için bırakılması,
- Ev ortamında bakıcının bakımına bırakılması,
- Çocukların aile büyükleri tarafından büyütülmesinin yer aldığı görülmektedir.
Her biri değerlendirildiğinde içlerinde bir takım olumsuzlukları taşıdığını görürüz. Örneğin bakıcıların eğitim düzeyinin yeterli olmaması, aileden farklı tutumlar sergilemesi ya da sıklıkla değişiyor olması sıkıntı yaratacaktır. Çocukların aile büyükleri tarafından büyütülme durumlarında da şımartılma ve aşırı hoşgörülü yaklaşımı problemlerin ortaya çıkmasına sebep olabilir.
Bu durumda nasıl bir yöntem izlenmesi gerekiyor? Uzmanlar tarafından çocuğun, anne ve baba yanında ev ortamında bakıcı ya da bir aile büyüğü tarafından bakılması; aynı zamanda annenin evde olduğu süreçte çocukları ile yeteri kadar zaman geçirmesi önerilmektedir.
Çocuğun yaş dönemine göre çalışma hayatına dönmesi gereken anne durumu açık olarak anlatmalı ve kendisi ile birlikte ne şekilde vakit geçirecekleri konusunda konuşmalıdır. İlk zamanlarda çocuğun anneden işe giderken ayrılma noktasında sıkıntı yaşansa da, yaşanacak olumlu deneyimler sonrasında bu süreç daha rahat bir şekilde geçirilecektir.
Çalışan annelerin yaşadığı en yoğun duygular arasında suçluluk ve yetersizlik duyguları yer alır. Bu duygularla hareket eden annelerin büyük bir kısmı çocukları ile yeteri kadar zaman geçiremediği düşüncesi ile her türlü etkinliğe çocuklarını da beraberinde götürür. Bu tip etkinliklerde çocuklar ile geçireceğiniz zaman, onlarla evde oyun oynayarak vakit geçireceğiniz zamandan daha değerli olmayacaktır. Birlikte vakit geçirirken önemli olan nokta onunla konuşmanız, göz teması kurmanız, dokunmanız yani tüm dikkatinizin ve ilginizin ona yönetilmiş olmasıdır. Bu şekilde ona “değer verildiği” mesajını daha sağlıklı bir şekilde iletmiş oluruz.
Dönem itibari ile çocuklar bencildir ve annelerin duygularını kolayca yakalayarak kullanma eğilimi gösterirler. Anneler de aralarındaki ilişkinin zedelenmesini istemedikleri, suçluluk duyguları ve diğer nedenlerden dolayı gelen isteklere karşı tarafsız kalamazlar; çocukların istekleri doğrultusunda hareket ederler. Bu isteklerin o an karşılanmış olması onları ve sizi mutlu etse de uzun vadede hem çocuğun gelişimi hem de aradaki ilişkinin zarar görme ihtimali çok yüksektir. Burada yetişkin olarak sizlerin gereken sınırları ilişkinizi zedelemeyecek şekilde çizmek için çaba göstermenizdir.
Son olarak, babanın desteğinden kısaca bahsedilmesi gerektiğini düşünüyorum. Çalışan annelerin en büyük desteklerinden biri baba olmaktadır. Annenin sorumluluklarını paylaşmasında ve çocuk ile kaliteli zaman geçirmesinde, gereken işbirliğinin sağlanması adına baba çok büyük önem taşımaktadır.
Psk. Dnş. Selda MUTLU
KAYNAKÇA :
YAVUZER , Prof.Dr.Haluk. “Ana-Baba ve Çocuk”. Remzi Kitabevi, 7.Basım İstanbul, 1994
SEMERCİ,Prof.Dr.Z.Bengi.” Birlikte Büyütelim Çocuk Ruh Sağlığı.” Alfa Yayınları,7.Baskı, İstanbul 2006.
TARHAN , Prof.Dr.Nevzat. “Aile Okulu.” Timaş Yayınları. İstanbul, 2004.
RAZON,Prof.Dr.Norma.” Çalışan Anne ve Çocuğu”, Ana Baba Okulu, Remzi Kitabevi, 10.Basım, İstanbul 2003.