Çocuklarımız doğdukları günden itibaren bizlerin hayatını tamamen değiştirir. Onlara olan koşulsuz sevginin yanı sıra sürekli bir kaygı ile birlikte yaşanır. Sağlığı, eğitimi, zihinsel, sosyal ve duygusal gelişimi gibi birçok alanda onu takip etmeye çalışır; süreç içerisinde yaşanabilecek herhangi bir olumsuzluk durumunda müdahale etmek isteriz. Bazı durumlarda önceden ortaya çıkan sinyalleri tespit etmek kolay olmasa da bazı davranışların gözden kaçınılması imkansızdır. Burada hepimizin bildiği ve çevremizde çok sık gözlemleme fırsatı bulduğumuz, belki de kendi çocukluğumuzda yaşadığımız “Tırnak Yeme” alışkanlığına kısaca değineceğiz.

Tırnak yeme alışkanlığı genellikle 3-4 yaşlarında başlayan, bir süre sonra sönmekle birlikte ergenlik döneminde yeniden gözlemlenebilen bir durumdur. Çocukların %35`inde; ergenlerin ise %45`inde görülen bu davranış, genellikle ergenlik döneminde sonra sona ermektedir. Bu davranış model alma yoluyla öğrenilmekle birlikte, çocukta sıkıntı veya kaygı veren bir duruma bağlı olarak ortaya çıkan güvensizlik belirtisi olabilir.  Çocuğun sürekli eleştirilmesi, kıskançlık, mükemmeliyetçilik, yetersiz ilgi ve sevgi veya aşırı baskılı ve otoriter bir eğitimin uygulanması bu durumlara örnek verilebilir. Bunun yanı sıra çocukların olaylara farklı tepkiler verebileceğini göz önünde bulundurarak; bunların çeşitliliği arttırılabilir. Anne baba olarak belki yakın zamanda yaşanan bir olayın arkasından bu davranış ortaya çıktıysa yakından takip edilerek, çocukta rahatsızlık yaratan durumla bilgi edinmeye çalışılabilir.

Neler Yapılabilir?

İlk olarak anne babaların bu tip davranışlar karşısında sakinliğini koruyabilmeleri ve aşırı tepki göstermemeleri büyük önem taşımaktadır. Tırnak yeme, parmak emme, alt ıslatma vb davranışlar birçok çocukta gözlemlenmekle birlikte, uygun yaklaşımların sonucunda sönme eğilimi gösterirler. Bunun bilincinde olunması, yapılabilecekler listesinin en başında olduğunu düşünüyorum.

En etkili yöntemin 4 yaşlarına gelene kadar bu alışkanlığın anne ve baba tarafından görmezden gelinmesidir. Bu yöntemin uygulanmasına rağmen devam etmesi halinde ise çocukta gerginlik ve kaygı yaratan durumlar araştırılmalı, çözüm yolları getirilmelidir. Uygulanan çözüm yollarının sonucunda davranışın devamlılığı halinde ise bir uzmandan destek alınmalıdır.

Çocuklarda bu davranışın ortadan kaldırılması için korkutmak, baskı kurmak ve aşırı tepki vermek gibi yöntemlerin etkili olmayacağını rahatlıkla söylenebilir.

Çocuklarda kaygı yaratabilecek durumlardan örneğin televizyon programları, bilgisayar oyunları, şiddet içeren ortamlara girme vb uzak tutulması yararlıdır.

Tırnak yeme davranışı sırasında çocukların ilgisinin başka bir yönlere çekilmesi de bir başka yöntem olabilir. Örneğin “ gel seninle oyun oynayalım “ diyerek keyif veren başka bir etkinlikte bulunulabilir.

Çocukların gerginliğini ortadan kaldıran ve keyif almalarını sağlayan etkinlikler kil, kum, su gibi malzemeler ile aktivite yapmasına fırsat yaratın. Bu şekilde ellerini farklı şekilde de kullanmasına imkan sağlayacaktır.

Çocuğun kendi tırnaklarının bakımı ile ilgilenmesi desteklenebilir. Özellikle bu iş alınabilecek malzemeler onların bakım noktasında daha özenli davranmalarına sebep olabilir.

Çocukların bunun üstesinden gelinebileceğine dair inancınızı hem ona göstermeli, hem de kendisinin bunu başarabileceğini olumlu geri bildirimler ile aktarmanız yararlı olabilir.

Önerilerin uygulanması sırasında zorluk yaşayabilirsiniz ancak unutulmamalıdır ki her çocuk kendine özgü bir bireydir ve sabırlı olunması çok önemlidir. Bunun yanı sıra çocuklarımızla ilgili yapılan iyi gözlemler bizlere onlara yaklaşım noktasında büyük ipuçları verecektir. Belki de sizler farklı bir çözüm yöntemini çocuklarınız sayesinde yakalayabilirsiniz.

Psi. Dan. Selda MUTLU

KAYNAKÇA:

Prof.Dr.Haluk YAVUZER. Çocuk Psikolojisi. Remzi Kitabevi, 10.Basım İstanbul 1994.