3445
Çocuklar konuşmaya başladıktan kısa süre sonra soruları ile anne babalarını veya onların bakımından sorumlu olan kimseleri şaşırtmaya başlarlar. Özellikle “Neden?” sorusu ailenin günlük hayatında onlarca kez tekrarlanan bir hale gelir. İlk başlarda aileler bu soruları heyecanla karşılamaya ve yanıtlamaya başlamalarına rağmen bir süre sonra çocuklarından gelen sorulara ne şekilde cevap vereceklerini bilemezler.
Çocuklar tarafından sorulan soruların aslında arka planda anlatmak istediklerinin olduğunu çoğu zaman fark etmeyiz. Ya da aynı soruların tekrarlanmasından o kadar bunalırız ki bir süre sonra bunu duymamaya başlarız. Dr.Susan Bartell tarafından, ailelerden çocuklarının en çok tekrarladıkları soruları arasından seçerek oluşturduğu “Çocukların En Çok Sorduğu 50 Soru” (3-8 yaş) kitabı soruların anlatmak istediklerine bir bakış açısı oluşturmuş. Bu kitaptan sizlerle bir örnek paylaşmak istiyorum.
“Daha ne kadar var?” ya da "Geldik mi?" sorusu sanırım hepinizin sıklıkla karşılaştığı sorular arasında yer alıyor. Özellikle uzun yolculuklarda ve toplu taşıma araçlarında bu sorunun devamlı tekrarlandığını ve bazen çocuğu oyalamak amacı ile önüne konulan elektronik aletlerin işe yaramadığına şahit oluruz. Bunun sonrasında çocuk hareket alanının da kısıtlandığı bir ortamda seyahat ediyorsa da, koltukları tekmeleme, yan tarafında oturan kişiyi rahatsız etme veya yüksek sesle duyduğu rahatsızlığı ifade etmeye başlar. Böyle bir duruma hepimiz toplu taşıma araçlarını kullandığımızda şahit olmuşuzdur. Anne ya da baba çocuğun rahatsızlığını duymakla birlikte aynı zamanda diğer yolcuları da rahatsız olmamaları adına yoğun bir çaba içine girerler ve var olan durum daha gergin bir hale gelir.
Çocukların bilişsel gelişimleri henüz tamamlanmadığı için zaman kavramını bizlerden farklı anlarlar. Bu nedenle bu soruyu sizlere tekrar tekrar sorarlar. Ne kadar var sorusuna 30 dk var veya iki saat var gibi ifadeler kullanılarak cevap verilirse, eğer okul öncesi dönem çocuğundan bahsediyorsak onlar için bu bir anlam taşımayacaktır. Dr.Bartell`ın kitabında okul öncesi ve erken ilkokul çocukları için bu soruya getirdiği öneriler şunlar:
“Yolculuğumuz, reklamlarıyla birlikte sekiz televizyon programı kadar sürecek. Mesela hangi televizyon programları kadar olsun?”
“Okuldaki aktivite zamanında çember oyununda geçirdiğiniz süre kadar zaman geçince orada olacağız. Çember oyununda hangi şarkıları söylemeyi seviyorsun?”
“Akşam yemeği yiyormuş gibi düşün, işte o yemek kadar sürecek.”
Mümkün olduğu kadar açık ve somut olarak konuşmak önemlidir. “İki saatlik, yani dört televizyon programı kadar yolumuz kaldı. Bir saat, yani iki televizyon programı kadar yolumuz kaldığında sana yeniden söylerim. Bu arada seninle resim yapalım.” cevabı “Az kaldı”ya göre çocuk için daha net olacaktır.
Uzun bir yolculuğa çıkmak için hazırlık yaparken eğer kendi aracınız ile seyahat ediyorsanız molalarınızın sayılarını arttırmak da yararlı olacaktır. Kapalı bir ortam yerine arada hareket etme imkanı sağlanan bir çocuk daha rahat bir yolculuk yapacaktır. Bunların yanı sıra çocuğun zaman geçirmesi için gereken oyuncakların alınması, yiyecek ve içecek gibi malzemelerin de hazır bulundurulması önemlidir.
Psk. Dnş. Selda MUTLU