Sizin evde yemekleri kim hazırlar?

Ütüyü kim yapar?

Çamaşırları kim yıkar?

Bulaşıklara kim bakar?

Kim toz alır?

Böyle çeşitli işlerden oluşan uzun bir liste yapabiliriz. Çoğu aile için ise cevap oldukça tekdüze olacaktır:

 Annemiz.

 Annemiz.

 Annemiz.

 Annemiz.

 Annemiz.

Daha önce de birkaç kez aile halkının ev işlerini daha adaletli dağıtmasından, cinsiyet ayrımcılığından ve gözlemle öğrenmenin öneminden bahsetmiştim. Bu sefer ise elimde hepsini bir araya getiren net bir kaynak var.

Kanada’da British Columbia Üniversitesi’nden Alyssa Croft, Toni Schmader, Katharina Block ve Andrew Scott Baron yeni bir araştırmanın sonuçlarını yayınladılar. Yedi ve 13 yaş arasındaki 326 çocuk ve bu çocukların ebeveynlerinden biri araştırma kapsamında değerlendirmeye alınmış. Birkaç ölçek yardımıyla ebeveynin cinsiyet rolleri konusundaki bakış açısı, çeşitli ev işleriyle ilişkisi ve kendine yönelik görüşleri, çocuğun ise cinsiyet rollerine ve kendi geleceklerine dair düşünceleri alınmış.

İlgi çekici birkaç bulgu var; ilkine göre, 7-13 yaş arasındaki çocuklar cinsiyet ve kariyer konusunda ebeveynleriyle aynı görüşte oluyorlar. Yani sizin düşünceleriniz çocuğunuza geçiyor. Daha da önemlisi, kız çocuklar babalarının ev işine dair daha eşitlikçi düşünceleri ve eylemleri olduğunda ev dışında çalışmaya dair daha çok hayal kuruyorlar. Diğer bir deyişle, babalar ev işlerine ne kadar destek olursa kızları o kadar iş hayatına katılmayı düşünüyor.

Tersine, babalar ev işinde anneyi yalnız bırakırsa, baba açıkça cinsiyet eşitliğine inandığını belirtse bile kız çocuklar davranışlardan etkikeniyor.  Yani eşitliğin sözde kalması da yetmiyor, ev içinde eşit bir görev dağılımı şart.

Bu bulguları daha önce bir yazımda bahsettiğim örnek alma ile bağlantılandırabiliriz. Çocuklar büyürken pek çok şey için yetişkinleri örnek alırlar. Bu çoğu zaman onların bilincinin dışında, otomatik olarak gerçekleşir. Örnek alma faydalı bir güdüdür; eğer hala doğada yaşıyor olsaydık, çocuğun daha önce geçilmiş yollardan geçmesi hayatta kalmasını sağlardı. Şimdi ise ebeveynlerin bazen çok doğru olan, bazen de bu örnekte olduğu gibi doğru olmayan inanışlarının çocuklarına aktarılmasına sebep oluyor. Ev işlerini kadınların yapıyor olmasına ne kadar alışığız, oysa bu böyle olmak zorunda değil. Kadınları iş hayatına katılmayan ülkelerin içinde olduğu durumları görüyoruz. Kaldı ki, kimse kızının kendine yetemediği, yaşayabilmek için bir başkasının eline baktığı bir yaşam sürmesini istemez. Oysa ebeveynler olarak bunun bile üstünde etkiniz olduğunu gösteriyor bahsettiğim bulgular.

Demem o ki, ebeveynler olarak, çocuklarımız büyüdükçe azalsa da, her zaman büyük bir etkiye sahibiz. Bir ev işinin nasıl paylaşıldığı bile çocuklarımızın meslek seçimlerini etkileyebiliyor. Bizlere de hayatın geri kalanı gibi ev işlerini de paylaşmak düşüyor.

Uzm. Kl. Psk. Nazlı Akay