7431
Çocukların zihinsel gelişimi düşünüldüğünde, satranca erken yaşlarda başlamanın önemi büyüktür. İki yaşından itibaren çocukların beyinleri hızlı bir gelişim içindedir. Gösterilenleri kolay şekilde algılayabilirler. Bu dönemde çocukların olayları görselleyerek, fotoğrafik olarak hafızalarında tutabildikleri tespit edilmiştir.
Küçük çocuklarda öğrenme yetisi en az büyükler kadardır. Bu nedenle satranç, çocuklara kolayca öğretilebilir. Satranç oyununun temel kuralları, her yaştaki yeni başlayanlar için aynıdır ama öğretim şekli farklı olmalıdır. Satranç taşlarının temel hareketlerini bile 4-5 yaşındaki çocuğa farklı, 8-9 yaşındakine farklı 12 yaş üstüne daha farklı anlatmak gerekir.
Özellikle 3-4 yaş grubu için ebeveynlerin çocuklarına karşı oldukça sabırlı şekilde ilgilenmesi gerekir. Bu yaş grubuna çoğu şeyi gösterip yaptırma yoluyla öğretmeniz gerekir. Gösterilenleri oldukça çabuk hafızalarına kaydettiklerini ve uyguladıklarını göreceksiniz. Bu dönemde neden, niçin gibi sorularla zaman kaybetmeyiniz. Sadece sabırlı bir şekilde uygulamaları gösteriniz, gösteriniz, gösteriniz. Bu sadece satranç için değil öğretmek istediğiniz bir çok şeyde de geçerli olacaktır.
Birçok anne ve babanın çocuklarına zihin gelişimi için oyuncaklar aldığı düşünülürse, bu yaşlarda minikleri ileriye dönük zihinsel, bilişsel gelişimi için satranç taşlarıyla da tanıştırabiliriz. Sonuçta satranç oyunu da zeka geliştirici bir oyundur. Bu nedenle yeni gelişen çocuklarımıza aldığımız zeka oyuncaklarına satranç figürlerini de ekleyebiliriz. Elbette yeni algılama içinde olan çocuklar o yaşta satranç taşlarını kolaylıkla algılayamayacak ve isimlerini söyleyemeyecektir. Amacımız o yaştaki miniklerimize satranç oyunu oynamayı öğretmek değildir. Bu dönemlerde çocuklarımıza zorlamadan sadece satranç figürlerini göstererek, isimlerini söyleyin ama onun aynı şekilde söylemesi için ısrarcı olmayın. Sadece belirli aralıklarda basit şekilde taş isimlerini tekrar ediniz. Belirli bir süre sonra figürleri gördüğünde isimlerini tam olmasa da söylediğini göreceksiniz. Odasında satranç ile ilgili görseller koyabilirsiniz. Satranç ile ilgili değişik oyunsal aktiviteler yapabilirsiniz.
Bazılarınız üç, dört yaşındaki çocuk satranç taşını bilse ne faydası var diyecektir. Bu yaşta figürlerle, satranç görselleriyle tanışan çocuk 4 yaş sonrası satranç hareketlerini daha kolay öğrenecek ve yaşıtlarından her zaman önde olacaktır ve daha da önemlisi bilişsel olarak yaşıtlarına oranla daha iyi gelişecektir. Tüm eğitim bilimcilerinin ortak görüşü; satranç, tüm zeka oyunları içinde, birçok temel beceriyi tek bir oyunla çocuklara verebilme imkanı sunar. Çocuklarınız yapamaz diye düşünmeyin, onların nasıl öğrendiklerini hayretle izleyeceksiniz.
Özellikle çocukların bir spora yatkınlığının gelecekteki başarı için önemi düşünülürse, olabildiğince küçük yaşta başlamak daha sonraki basamaklar için çocuğunuza avantajlar kazandıracaktır. 4 yaş sonrasında çocuklara kısa süreli eğitimlerle satranç eğitimi verilebilir. Çocukların zihinsel ana gelişimi 7 yaşa kadar tamamlanmaktadır. O nedenle bu ufak yaşlarda satrançla ilgilenen çocuklar spor ağırlıklı yaşama devam etmeseler de ilkokul sıralarında daha başarılı olacaklardır. Eğitim bilimcileri tarafından yapılan araştırma sonuçlarına göre okul öncesi satranç eğitimi alan çocukların, sadece matematik becerilerinde değil, birçok zihinsel aktivitede pek çok yaşıtından daha iyi performans sergiledikleri belirlenmiştir.
Okul öncesi çocuklarımız için önceliğimiz, satranç oynamaktan keyif alan bireyler olarak yetişmelerini sağlamak olmalıdır. Daha sonra bu işi tutkuyla yapacak ve sportif anlamda daha ileri noktalara götürecek bireyler de bu çocukların içinden çıkacaktır.
TURGAY ÜLKER
Akıl ve Zeka Oyunları Eğitmeni
Üst Kademe Satranç Antrenörü ve Spor Koçu