3313
Önceki iki yazımda çocukların okula hazırlanması için fiziksel gelişim alanında ve bilişsel gelişim alanında neler yapılabileceğine değinmiştim (iki yazıya da bu sitede ulaşabilirsiniz). Bu serinin son yazısında ise psikolojik olarak çocukların okula nasıl hazırlanabileceğine odaklanacağım.
Fiziksel ve bilişsel hazırlık kuşkusuz ki kendi içinde ayrı ayrı önemlidir. Ancak psikolojik hazırlık tüm bu hazırlıkların tamamlayıcı unsurudur. Çocuğunuzu okul fikrine ne kadar hazırlarsanız onun okula alışmasını da o kadar kolaylaştırmış olursunuz.
Çocuğun okulun ne olduğunu ve sene içinde ondan beklenecek olan şeyleri anlayabilmesi adına yapılabilecek birkaç şey var. Eğer çocuk okula ilk kez gidecekse okulu bir kez ziyaret edip çocuğun okulu tanıması sağlanabilir. Okulun nasıl bir yer olduğu sohbet içinde küçük küçük bilgiler şeklinde çocuğa verilebilir. Önemli nokta, çocuğun okulu isteğe bağlı bir aktivite olarak algılamamasıdır. Okulun eğlenceli, başka çocukların olduğu, oyunların oynanıp kitap okunduğu, bir şeyler öğrenilen ama aynı zamanda kuralların olduğu bir yer olarak algılanması gerekir. Konuşmanın zenginliği çocuğun yaşına ve kaygı düzeyine bağlı olarak değişse de, tüm çocuklarla okul hakkında gerçekçi bir konuşma yapmak çocuğun okula daha rahat alışmasını sağlar. Eğer çocuğunuz değişikliklere zor adapte oluyor ise konuşmayı erkenden yapabilirsiniz. Etrafınızda okula gitmekte olan çocuklardan bahsetmek ve hatta onları çocukla konuşmaya davet etmek iyi olabilir. Oryantasyon süreci hakkında okulunuzla iletişime geçerek detaylı bilgi alabilir ve çocuğunuzu oryantasyon hakkında da bilgilendirebilirsiniz.
Okula uyumu kolaylaştıracak en önemli psikolojik yetiler anne-babadan ayrılabilme kapasitesi, sınırlara tolerans ve akran ilişkilerinde rahatlıktır. Yazın kalanını bu alanlarda çocuğunuzu güçlendirmek için kullanabilirsiniz. Bir çözüm önerisi şu olabilir: Eğer çocuğunuzla hiç ayrılık yaşamadıysanız, çok sık olmamak kaydıyla, onu önce yarım, sonra bir günlüğüne çocuğunuzun sevdiği ve sizin güvendiğiniz kişilere vakit geçirmesi için bırakmaya başlayın. Çocuğunuza ayrılırken işiniz olduğu ve ne zaman döneceğiniz ile ilgili kısa bir açıklama yapın ve mutlaka onunla vedalaşın. Gideceği yer çocuğun eğlenebileceği bir yer olsun ki mümkün olduğunca sıkılıp sizi aramasın.
Sınırlara tolerans ise sadece ebeveynleri tutarlı biçimde sınır koyan ve uygulayan çocuklarda gelişir. Sınırlar çocukların enerjilerini doğru yönlendirmesi ve hayatın işleyişini anlayabilmesi adına gereklidir. Sadece net biçimde konan ve sebatla uygulanan sınırlar çocukta yerleşir. Kuşkusuz, hayatında hiç sınır olmayan ya da sınırlara uymadığında sonuçlarını yaşamayan bir çocuk, kuralların işleyişin bir parçası olduğu okul ortamında zorlanacaktır.
Akran ilişkilerinde rahatlığı sağlamanın yolu ise çocuğun hayatına başka çocukların girmesini sağlamaktır. Yakın yaştaki kuzenler, komşular, aile dostları ile sıkça buluşup çocuğunuzun diğer çocuklar ile ilişkilenmek konusunda tecrübelerini arttırabilirsiniz.
Psikolojik hazırlığın önemli ve sıklıkla atlanan bir unsuru daha var: Siz. Özellikle de çocuğunu ilk defa bir eğitim kurumuna gönderecek olan ebeveynlerin okula ve çocuklarından ayrılacak olmaya dair duygu ve düşüncelerinin çocuğun okul uyumu konusunda ne kadar önemli olduğunu anlatamam. Çocuğunuzun okula uyumu ve okul hayatına dair beklentilerinizi gözden geçirmeniz, sizin davranış ve tutumlarınızı oldukça önemseyen çocuğunuzun da okula bakış açısını doğru şekillendirmenizi sağlayacaktır.
Yeni eğitim-öğretim dönemi hayırlı olsun…
Uzman Klinik Psikolog Nazlı Akay