Bir önceki yazımda anne baba tutumlarının önemi üzerinde durmuştum. OKUMAMIŞ OLANLAR BU LİNKTEN OKUYABİLİRLER. Şimdi de sergilenen tutumların neler olduğu ve bunların çocuklar üzerinde etkilerine değinmek isterim.

Anne baba tutumlarının çeşitleri kaynaklara göre farklılıklar göstermekle birlikte aşağıda ana başlıklara yer verilmiştir:

1) Reddedici anne baba tutumu

2) Aşırı özgürlükçü, serbest bırakan anne baba tutumu

3) Otoriter ve katı anne baba tutumu

4) Dengesiz, kararsız ve tutarsız anne baba tutumu

5) Abartılmış sevgi, aşırı koruyucu anne baba tutumu

6) Mükemmeliyetçi anne baba tutumu

7) Kabul edici, güven verici, hoşgörülü ve demokratik anne baba tutumu

Bu tutumların nedenleri ve etkilerine bakıldığında tüm nedenlerin ve etkilerin hepsine yer verilmesi çok mümkün değildir. Her çocuk özel olduğu gibi her durumda kendine özgü farklı etmenleri bünyesinde bulundurur.

Anne babalar genellikle çocuklarına karşı kendi ebeveynleri tarafından gösterilen tutumları sergileme eğilimindedir. Hepimizin bildiği gibi çocukların temelde model aldığı kişi anne ve babasıdır. Kendisi küçük yaşlardan itibaren kendisine gösterilen bu tutumları benimseyebilir ve kendi çocuğuna da bunu gösterebilir. Bazı durumlarda örneğin ailesi tarafından otoriter bir tutum ile yetiştirilen bir çocuk, yaşadıklarını çocuğunun da yaşamasını istemediğinden dolayı aşırı özgürlükçü bir tutum sergileyebilir.

Reddedici Anne Baba Tutumu

Reddedici anne baba tutumu sergileyen ailelerde görülen davranışlar arasında çocuğun yaptığı hiçbir şeyin beğenilmemesi ve devamlı olarak eleştiride bulunulması, farkında olunmadan sevgi, şefkat verilmemesi, çocuğun iyi yönleri değil de kötü yönlerinin su yüzüne çıkarılması sayılabilir.

Reddedici anne baba tutumlarının sergilenmesindeki bazı nedenleri şu şekilde sıralamak mümkündür:

     1- Çocuğu evlilik dışı bir ilişki sonucunda dünyaya gelmesi

     2- İstenmeyen bir evliliğin zorunlu hale getirmesi

     3- Çocuğun sonuçlandırılmak üzere olan bir evliliği kurtarmada bir araç umudu ile dünyaya getirilmesi

     4- Çocuğun önceden tasarlanmadan ya da istenmeyen bir zamanda dünyaya gelmesi

     5- Çocuğun aile çevresinde sevilmeyen, istenmeyen bir kişiye benzetilmesi

     6- Anne babaların kendi çocukluklarında benzer bir tutumla yetiştirilmiş olması

     7- Çocuğun cinsiyetinin anne babanın beklentisine uygun olmaması     

     8- Çocuğun herhangi bir engelinin olması. (Çağdaş, Seçer; 2004)

Reddedici anne baba tutumu ile büyüyen çocuklarda görülen etkilerin bazıları şunlardır;

• Olumlu bir benlik saygısı ve özgüven duygusu gelişememektedir.
• Kaygılı ve güvensiz olabilirler.
• Uyum problemleri yaşayabilirler.
• İnsanlarla iletişim kurmada zorlanabilirler.
• Sevgisizlikten kaynaklanan duygusal bir açlık içerisinde olabilirler.
• Çocukta anne babaya karşı itici bir tutum gelişebilir.
• Beklenilen davranışları gösterdiği halde, yine de kabul edilmeyen çocuk, onaylanan ve onaylanmayan davranışlarının ayrımını yapmada güçlük çekebilir.

                                                                                                          Psk.Dnş.Selda MUTLU

YARARLANILAN KAYNAKLAR:

Prof.Dr.Haluk Yavuzer. “Ana Baba ve Çocuk”. Remzi Kitabevi,7.Basım, İstanbul, 1994.

Yrd.Doç.Dr.Aysel Çağdaş, Yrd. Doç.Dr.Zarife Seçer.”Anne Baba Eğitimi”. Eğitim Kitabevi Konya, 2004.

Meral Taner Derman; Handan Asûde Başal “Okulöncesi Çocuklarında Gözlenen Davranış Problemleri ile Ailelerinin Anne-Baba Tutumları Arasındaki İlişki” Uludağ Üniversitesi, Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2(1), 115-144, 2013.