Zihinsel yetersizlik, 18 yaşından önce ortaya çıkan, zihinsel işlevler ile kavramsal, sosyal ve pratik uyum becerilerinde anlamlı sınırlılıkların görülme durumudur. Tanımda yer alan üç ölçüt;

1. Zihinsel işlevlerde anlamlı sınırlılıklar: Uygulanan zeka testlerinde 70-75 zeka puanının altı zihinsel yetersizlik tanısı alması anlamına gelmektedir.

2. Uyumsal davranışlarda anlamlı sınırlılıklar: Uyumsal davranışlar, insanların günlük yaşamlarında işlevde bulunmak için öğrendikleri kavramsal, sosyal ve pratik becerilerin bütünü olarak tanımlanmaktadır.

• Kavramsal Beceriler: Dil (alıcı ve ifade edici dil), okuma-yazma, para kavramları…
• Sosyal Beceriler: Sorumluluk, kurallara uyma, istismarı önleme, oyun oynama...
• Pratik Beceriler: Günlük yaşam etkinlikleri (yeme-içme, tuvalet, giyinme, ev bakımı, yemek yapma, ulaşım, para kullanma vb.)...

3. Gelişimsel dönemde ortaya çıkması: 18 yaşına kadar olan dönemde ortaya çıkması olarak ifade edilmektedir.

Nedenleri?

   A. Doğum Öncesindeki Nedenler

1. Genetik nedenler
2. Kromozom sapmaları (down sendromu, turner sendromu vb.)
3. Baş-kafa oluşum bozuklukları (mikrosafali, hidrosafali)
4. Diğer doğuştan etmenler

• Kan uyuşmazlığı
• Zehirlenmeler
• Akraba evliliği
• Beslenme yetersizliği
• İlaç, alkol gibi maddelerin kullanımı
• Erken ve geç hamilelikler
• Geçirilen hastalıklar (kızamık gibi)

   B. Doğum Sırasındaki Nedenler

1. Doğum travması
2. Doğumda oksijensiz kalma
3. Geç, güç ve erken doğumlar
4. Doğum sırasında oluşan kazalar

   C. Doğum Sonrasındaki Nedenler

1. Yaralanmalar ve kazalar
2. Ateşli hastalıklar
3. Beslenme yetersizliği
4. Sosyal ve kültürel yoksunluk
5. Diğer sebepler

Kaynakça

• Eripek, S. (1996). Zihinsel Engelli Çocuklar (2. Basım). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Özsoy, Y., M.Özyürek ve S.Eripek. (1997). Özel Eğitime Giriş (8. Basım). Ankara: Karatepe

Yayınları.

Adnan ARI

Psikolojik Danışman / Özel Eğitim Uzmanı