Kaynaştırma öğrencisi olan özel gereksinimli çocuklar (otizm, down sendromu, zihinsel yetersizlik vb.), okul ortamında sosyalleşmeye ve akademik olarak eğitim almaya ihtiyaçları vardır. Öğretmenlerin, özel gereksinimli çocukların, arkadaşlarıyla oyun oynamalarına, iletişim kurmalarına, karşılıklı yardımlaşmalarına destek olması özel gereksinimli çocukların sosyalleşmelerine çok katkı sağlayacaktır.

Sınıf ortamında öğrencilerin kendilerini yalnız hissetmemeleri sağlanmalı, parmak kaldırmaları ve tahtaya çıkmaları desteklenmelidir. Bu aynı zamanda çocukların kendilerine olan güven duygusunun gelişmesine-yerleşmesine katkı sağlayacaktır.

Kaynaştırma öğrencisi olan özel gereksinimli çocuklar bilişsel, davranışsal, duygusal ve sosyal yönlerden birbirilerinden farklılık göstermektedirler. Bazıları akademik olarak sınıf düzeyinde olmakla birlikte, bazılarının da sınıf müfredatını takip edemeyecek durumda olduğu bilinmektedir. Bu da her kaynaştırma öğrencisi için aynı öğretimin yapılamayacağını göstermektedir. Her kaynaştırma öğrencisi için bireysel değerlendirme yapılması, geliştirilmesi gereken akademik,  sosyal, duygusal ve davranışsal becerilerinin belirlenmesi gerekmektedir. Sonra kaynaştırma öğrencisi için yapılan değerlendirmeler sonucunda bireyselleştirilmiş eğitim programının oluşturulması ve programda yer alan hedeflerin öğretilmesi sağlanmalıdır.

Sınıf ortamı denildiğinde dersler, konular, oturma düzeni, sınıf içerisinde iletişim, sınıf içi sorumluluk, derse katılma, tahtaya kalkma gibi durumlar ile ilgili bazı öneriler aşağıda sıralanmaktadır.

ÖNERİLER

        * Çocuklara soru sorulduğunda kaynaştırma öğrencisinin de parmak kaldırması teşvik edilebilir ve cevaplayacağı düzeyde sorular sorulabilir.

        * Kaynaştırma öğrencisinin ön sıralarda ve öğretmene yakın oturması sağlanabilir.

        * Arkadaşlarından bir şey istemesi (örnek; kalem) ve teşekkür etmesi sağlanabilir.

        * Arkadaşlarının ondan bir şey istemesi (örnek; silgi) ve istenen şeyi vermesi sağlanabilir.

        * Kitap okuma etkinliğinde, kaynaştırma öğrencisi eğer daha tam olarak okumayı öğrenmemişse, okuyabildiklerinden bir kitap oluşturulabilir ve sırası geldiğinde kendi kitabını okuması desteklenebilir.

        * Tahtayı silmesi istenebilir.

        * Hikaye kitabı dağıtılacaksa arkadaşlarına bu kitapları ya da sınav kağıtlarını dağıtabilir.

        * Tahtaya kalkması teşvik edilebilir ve dersle bağlantılı yapacağı bir soru sorulabilir.

        * Müzik dersinde bildiği bir şarkı söyletilebilir.

        * Beden eğitimi dersinde sıra alma, kurallara uyma gibi davranışları kazanması sağlanabilir.

        * Beden eğitimi dersinde oyunun kurallarını, öğretmenin yardımıyla arkadaşlarına anlatabilir.

        * Arkadaşları defterlerine bölme ile ilgili etkinlik yapıyorsa ve eğer kaynaştırma öğrencisi toplama düzeyindeyse, defterine toplama işlemleri yapabilir ve tek başına bu etkinliği yapması konusunda desteklenebilir.

        * Arkadaşlarına öğretmenin yardımıyla soru sorabilir.

Bu ve bunun gibi önerilerin uygulanmasının, kaynaştırma öğrencisinin hem sosyalleşmesine, ve iletişim becerilerinin gelişmesine hem de akademik olarak ilerlemesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu öneriler kaynaştırma öğrencisinin bireysel farklılıklarına göre çeşitlendirilebilir.

Adnan ARI

Psikolojik Danışman / Özel Eğitim Uzmanı