Otizmi olan çocuklar kendi aralarında farklılıklar göstermektedirler. Hiç konuşamayan, sadece belli sözcükler kullanan, bir-iki kelimeden oluşan cümleler kullanan ya da konuşabilen çocuklar oldukları gözlemlenmektedir.

Otizmi olan çocuklar;  

kendini ifade etme (susadım-acıktım-başım ağrıyor diyememe gibi),

başkalarını anlama (empati kuramama-istediği bir şeyi başka bir çocuğun elinden alma gibi),

dili kullanma (duygu-düşüncelerini ifade etmeme-bir oyunla ilgili bilgileri aktarmama-belli bir amaç için ifade etmeme),

iletişim (iletişim başlatamama-iletişim sürdürmeme-belli bir konuda sohbet etmeme gibi) gibi alanlardaki yetersizliklere sahiptirler.

Ayrıca, sınırlı ilgi ve takıntılar (aynı yolda yürüme-aynı markete gitme-aynı yemekleri yeme-aynı ayakkabıyı giyme-belli bir konuya aşırı ilgi-dönen nesnelere bakma-oyuncak arabasını elinden bırakmama gibi) sergilerler.

GELİŞİM ALANLARI

Otizmi olan çocukları, bağımsız bir şekilde kendi kendine yetebilen bir birey haline getirmek temel amaçlardan olmalıdır. Bu amaç doğrultusunda geliştirilmesi gereken önceliklerin belirlenip bunların aşamalı olarak öğretilmesi sağlanmalıdır.

Otizmi olan çocukları sadece konuşma anlamında değil, tüm gelişim alanlarıyla bir bütün olarak değerlendirmek ve geliştirmek gerekmektedir. Bu gelişim alanları;

İfade edici dil becerileri (konuşma, al-ver-gel gibi tek kelimelik cümleler kullanması, su ver-elma verir misin gibi iki kelimelik cümleler kullanması vb…)

Alıcı dil becerileri (söylenenleri anlaması-gel-al-ver-iç-ye-saçını göster-telefonu getir-muz istiyor musun-kalem verir misin- parka gidelim mi gibi söylenen farklı zorluklardaki yönergeleri anlaması ve uygun tepkiler göstermesi)

İletişim ve sosyalleşme beceriler (göz kontağı kurma-adı söylendiğinde çağıran kişiye bakması-taklit etmesi-oyun oynaması-nesneleri işlevine uygun kullanması-çocuklarla birlikte aynı ortamda olması-onlarla birlikte etkinlik yapması-istek ve ihtiyaçları için konuşması vb…)

Bilişsel beceriler (kaşık-kalem-top gibi nesneleri, elma-muz gibi meyveleri, kedi-köpek gibi hayvanları, domates-biber gibi sebzeleri, televizyon-ütü gibi ev eşyalarını, kazak-ayakkabı gibi giyecekleri, pilav-köfte gibi yiyecekleri, su-süt gibi içecekleri, kırmızı-mavi gibi renkleri, büyük-uzun-dolu gibi kavramları tanıması, eşleme yapması gibi… )

Günlük yaşam becerileri (ileriki yaşlarda suyunu kendisinin doldurması, bulaşıkları bulaşık makinesine dizmesi, yatağını hazırlaması, makarna yapma gibi… )

Özbakım becerileri (diş fırçalama, elini yıkama, elbiselerini giyme-çıkarma, çatal-kaşık kullanma gibi…)

İnce motor becerileri (boncuk dizme, kalem tutma, karalama yapma, nesneleri alma-bırakma gibi)

Kaba motor becerileri (yürüme, zıplama, koşma, bisiklete binme gibi…)

Okuma-Yazma-Matematik Becerileri (kitap okuması-hikaye dinleme-dört işlem öğrenme-hesap yapma-parayı öğrenme gibi…)

Adnan ARI

Psikolojik Danışman / Özel Eğitim Uzmanı